Ιστορικό επαγγέλματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών

Σύμφωνα με τη Διεθνή Ομοσπονδία Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών οι υπηρεσίες που εντάσσονται στα πλαίσια της άσκησης του επαγγέλματός τους αφορούν στον έλεγχο των οικονομικών και της διαχείρισης κάθε επιχείρησης και οργανισμού, δημόσιου και ιδιωτικού. Οι Ορκωτοί Ελεγκτές Λογιστές θα πρέπει να χαρακτηρίζονται από την πλήρη και επιστημονικά τεκμηριωμένη γνώση, τη διαρκή εκπαίδευση και κατάρτιση και επιπλέον να ασκούν το επάγγελμά τους με πλήρη ανεξαρτησία, διαφάνεια και αίσθημα ευθύνης. Τότε και μόνο θα μπορεί να διασφαλίζεται η απρόσκοπτη λειτουργία των ελέγχων τους και η αξιοπιστία των πορισμάτων τους, σύμφωνα πάντα με τα Διεθνή Πρότυπα Ελέγχου αλλά και στα πλαίσια της ισχύουσας νομοθεσίας της χώρας όπου ασκούν το έργο τους.

Το επάγγελμα των Ορκωτών Λογιστών γεννήθηκε στην Μεγάλη Βρετανία. Μέχρι τα μέσα του δέκατου ένατου αιώνα ο ρόλος των λογιστών στην Αγγλία και την Ουαλία περιοριζόταν στη διατήρηση λογιστικών αρχείων για το τι αγόραζαν και πωλούσαν οι επιχειρηματίες πελάτες τους. Ωστόσο, με την ανάπτυξη της «εταιρείας περιορισμένης ευθύνης», τα κατασκευαστικά έργα μεγάλης κλίμακας και τα έργα υποδομών στη «Βικτωριανή Βρετανία» δημιουργήθηκε ζήτηση για πιο τεχνικά καταρτισμένους λογιστές, για την αντιμετώπιση της αυξανόμενης πολυπλοκότητας των λογιστικών συναλλαγών, που αφορούν στην απόσβεση περιουσιακών στοιχείων, στην αποτίμηση των αποθεμάτων αλλά και στη νομοθεσία των εταιρειών που εισήχθη.

Έτσι σχηματίστηκαν επαγγελματικοί φορείς και από την ένωση κάποιων φορέων ιδρύθηκε το 1880, με έδρα το Λονδίνο, το Ινστιτούτο Ορκωτών Λογιστών της Μεγάλης Βρετανίας (Institute of Chartered Accountants of England and Wales – ICAEW).

Το ιστορικό του επαγγέλματος στην Ελλάδα

Στη χώρα μας η ιστορική διαδρομή του επαγγέλματος των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών χωρίζεται σε τρεις χρονικές περιόδους, στην περίοδο πριν την έναρξη λειτουργίας του επαγγέλματος (1920 -1956), στην περίοδο λειτουργίας του Σώματος Ορκωτών Λογιστών και στην εποχή από το 1993 έως σήμερα, όπου συστήνεται Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών σύμφωνα με το καθεστώς που επικρατεί σε άλλες χώρες της Ε.Ε..

Η περίοδος από το 1920 – 1956

Αποτελεί μία περίοδο όπου οι έλεγχοι των οικονομικών καταστάσεων των ανωνύμων εταιριών διενεργούνταν «τυπικά» από ελεγκτές, οι οποίοι περιορίζονταν να υπογράψουν τις εκθέσεις που είχαν ήδη προετοιμαστεί από τα Διοικητικά Συμβούλια των εταιριών. Η αιτία του «διακοσμητικού» ρόλου των ελεγκτών οφείλονταν στο γεγονός ότι οι ελεγκτές αυτοί δεν ήταν επαγγελματίες αφού σύμφωνα με το νόμο (κωδ. Ν.2190/1920) δεν απαιτούνταν καμία μόρφωση και ελεγκτής μπορούσε να γίνει οποιοσδήποτε ασκούσε οποιοδήποτε επάγγελμα.

Η περίοδος από το 1957 -1992

Προκειμένου να λήξει οριστικά το καθεστώς της αυθαιρεσίας των ελέγχων συστήνεται Σώμα Ορκωτών Λογιστών (Ν.Δ 3329/1955), με έναρξη λειτουργίας το Νοέμβριο του 1956, σύμφωνα με τον οποίο ανατέθηκε στο Σώμα ο έλεγχος των οικονομικών καταστάσεων των ανώνυμων εταιριών, αρχικά των μεγάλων και αργότερα και των μικρομεσαίων. Μεταξύ των όσων όριζε ο νόμος αναφέρονται:

• Ο ορισμός του Ορκωτού Λογιστή ως υπάλληλο που ασκεί δημόσιο λειτούργημα και όχι ως δημόσιο υπάλληλο
• Η απαγόρευση της ανάμειξης του Ορκωτού Λογιστή στο διορισμό του ως ελεγκτή και σε οποιαδήποτε σχέση οικονομικού συμφέροντος εκτός του Εποπτικού Συμβουλίου, στο οποίο αναθέτονταν η πρόσληψη νέων μελών, ο καθορισμός των πάγιων αμοιβών τους, ο καθορισμός των αμοιβών κάθε ελέγχου κ.ά.
• Η θέσπιση αυστηρών διατάξεων ασυμβίβαστου του λειτουργήματος του Ορκωτού Λογιστή προς οποιοδήποτε άλλο επάγγελμα και αυστηρών προϋποθέσεων ως προς την ακεραιότητα του χαρακτήρα και την αναμφισβήτητη αρετή, ουσιαστικά προσόντα όποιου κατείχε τον τίτλο του Ορκωτού Λογιστή – Ελεγκτή.

Με το νόμο αυτό το επάγγελμα των Ορκωτού Λογιστή διέπονταν από απόλυτη ανεξαρτησία και διαφάνεια.

Η περίοδος από το 1993 έως σήμερα

Το 1992 επικράτησε η άποψη ότι και στην Ελλάδα έπρεπε να υιοθετηθεί η μορφή οργάνωσης του επαγγέλματος των Ορκωτών Λογιστών – Ελεγκτών σύμφωνα με τα πρότυπα των άλλων χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με το Προεδρικό Διάταγμα 226/1992 ορίστηκαν μεταξύ άλλων:

• Η σύσταση του Σώματος Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών
• Τα όργανα του Σώματος – Γενική Συνέλευση, Εποπτικό Συμβούλιο, Επιστημονικό Συμβούλιο, Πειθαρχικό Συμβούλιο –
• Η εγγραφή των μελών που υπηρετούν στο Σώμα Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών και τα προαπαιτούμενα προσόντα τους
• Οι εισαγωγικές βαθμίδες των μελών
• Η προαγωγή των βαθμίδων με ειδικές εξετάσεις.

Το 2003 συστάθηκε η Επιτροπή Λογιστικής Τυποποίησης και Ελέγχων (ΕΛΤΕ) ώστε να ελέγχεται η ποιότητα των υποχρεωτικών λογιστικών ελέγχων των Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, ενώ το 2008 με σχετικό νόμο εναρμονίστηκε η σχετική με το επάγγελμα ελληνική νομοθεσία με τις διατάξεις της κοινοτικής Οδηγίας 2006/43/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου. Με το νόμο αυτό ρυθμίζονται οι προϋποθέσεις χορήγησης άδειας άσκησης επαγγέλματος, η διενέργεια εξετάσεων, η τήρηση δημοσίου μητρώου Ορκωτών Ελεγκτών Λογιστών, η συμμόρφωση με τις αρχές του Κώδικα Επαγγελματικής Δεοντολογίας του Διεθνούς Σώματος (IFAC), η τήρηση Διεθνών Προτύπων Ελέγχου και η πειθαρχική και αστική ευθύνη.